6 marca br. prezydent Andrzej Duda podpisał akt ratyfikacji europejskiego porozumienia o głównych śródlądowych drogach wodnych o znaczeniu międzynarodowym (AGN). W uroczystości wzięli udział m.in. minister gospodarki morskiej i żeglugi śródlądowej Marek Gróbarczyk, kierownictwo resortu morskiego, przedstawiciele Kancelarii Prezydenta i kancelarii premier polskiego rządu, środowisk żeglugi śródlądowej i całej gospodarki morskiej, a także szkolnictwa branżowego różnych szczebli.
- Bardzo się cieszę panie ministrze, że po wielu przygotowaniach i rozmowach mogliśmy dokonać ratyfikacji tego niezwykle ważnego porozumienia – powiedział prezydent Andrzej Duda, kierując te słowa do ministra Marka Gróbarczyka.
- To porozumienie ma nas wprowadzać do europejskiej wspólnoty transportu wodnego. Zostało zawarte w 1996 w Genewie pod auspicjami Organizacji Narodów Zjednoczonych przez 18 państw europejskich, po części należących do Unii Europejskiej, po części nie, ale kiedy spojrzymy na mapę tych państw, to jasno i wyraźnie zobaczymy, że wpisuje się ono w pewnym sensie także w naszą dzisiejszą niezwykle ważną dla nas koncepcję rozwoju współpracy państw Trójmorza, leżących pomiędzy Morzem Bałtyckim, Adriatykiem, Morzem Czarnym.
Prezydent podkreślił, że uruchomienie żeglugi na szlakach E30, E40 i E70 włączy nas w międzynarodowe korytarze niezwykle istotne z punktu widzenia transportu europejskiego. - To jest rzeczywiście wielka inwestycja – kontynuował prezydent Duda. – Dzisiaj transportu wodnego w Polsce w zasadzie nie ma. Transport rzeczny jest tańszy niż transport drogowy, a przede wszystkim nieporównywalnie bardziej ekologiczny, jest transportem przyszłości. To wielkie zadanie, które wiąże się z wielkimi inwestycjami. To jest przejście do innej ligi jeśli chodzi o transport.
Marek Gróbarczyk w imieniu resortu podziękował prezydentowi RP za podjęcie tej inicjatywy i dokończenie jej podpisaniem aktu ratyfikacji.
- Nasz rząd założył sobie jako priorytet odbudowę wodnych dróg śródlądowych i włączenie ich w system europejski – przypomniał minister gospodarki morskiej i żeglugi śródlądowej Marek Gróbarczyk.
- Przyjęliśmy w zeszłym roku założenia do strategii. Kolejnym ważnym elementem tego planu było ratyfikowanie konwencji, aby stać się pełnoprawnym członkiem TNT. Ale to dopiero początek drogi. Przed nami niezwykle istotny okres zbudowania całego projektu, przygotowania raportów oddziaływania na środowisko, studiów wykonalności, by rozpocząć realizację, budowę wodnych dróg śródlądowych.
Minister podkreślał ogromne znaczenie Konwencji AGN. – Jest to zobowiązanie na przyszłość – tłumaczył. – Już żaden inny rząd w przyszłości nie będzie mógł odstąpić od realizacji tych inwestycji. Przyjmujemy na siebie nieodwracalne zobowiązanie realizacji tego przedsięwzięcia, niezwykle istotnego dla gospodarki naszego kraju, determinującego jego rozwój.
Minister zwrócił też uwagę na młodzież obecną przy podpisaniu aktu ratyfikacyjnego – uczniów Technikum Żeglugi Śródlądowej z Kędzierzyna-Koźla i Nakła nad Notecią.
- Te szkoły ze swoją historią mają niezwykle duży wpływ na rozwój żeglugi śródlądowej – podkreślił szef MGMiŻŚ. – To szkolnictwo odbudowujemy, tworzymy nowe zawody, przywracamy atrakcyjność tych zawodów. Odbudową żeglugi zapewniamy przyszłość temu pokoleniu, które stanie się częścią naszej gospodarki i będzie ją kształtować.
Porozumienie AGN ma na celu przede wszystkim rozwój międzynarodowego transportu na śródlądowych drogach wodnych w Europie. Sieć ujęta w Porozumieniu AGN podzielona jest na dziewięć głównych wodnych ciągów transportowych o długości ponad 27 tys. km, które łączą porty ponad 37 krajów europejskich.
Na terytorium Polski znajdują się odcinki trzech głównych szlaków wodnych, tj.: droga wodna E30 – przebiegająca Odrzańską Drogą Wodną, łączącą Morze Bałtyckie w Świnoujściu z Dunajem w Bratysławie; droga wodna E40 – łącząca Morze Bałtyckie od Gdańska z Morzem Czarnym w Odessie; droga wodna E70 – łącząca Odrę z Zalewem Wiślanym i stanowiąca część europejskiego szlaku komunikacyjnego wschód-zachód łączącego Kłajpedę z Rotterdamem.
Aktualnie wymienione w AGN drogi wodne na terenie Polski, z wyjątkiem krótkich odcinków na dolnej Odrze i dolnej Wiśle, nie spełniają minimalnych międzynarodowych warunków żeglowności określonych przez Porozumienie. W związku z powyższym Polska jako członek Porozumienia zobowiązuje się do zapewnienia na objętych Porozumieniem drogach wodnych warunków nawigacyjnych spełniających kryteria właściwe dla śródlądowych dróg wodnych o znaczeniu międzynarodowym, tzw. klasy „E” odpowiadającej co najmniej IV klasie żeglowności.
Realizacja postanowień AGN wpisuje się w priorytety działań określone w „Założeniach do planów rozwoju śródlądowych dróg wodnych w Polsce na lata 2016-2020 z perspektywą do roku 2030”. Realizacja powyższych działań oznacza więc poniesienie znacznych nakładów finansowych na rozwój śródlądowych dróg wodnych. Szacunkowe koszty przystosowania polskich śródlądowych dróg wodnych do standardów określonych w AGN przedstawiają się następująco:
- Odrzańska Droga Wodna (z D-O-L i Kanałem Śląskim) – 30,7 mld zł.
- Kaskada Wisły na odcinku Warszawa – Gdańsk – 31,5 mld zł.
- Połączenie Odra – Wisła – 6,5 mld zł.
- Połączenie Wisła – Brześć – 8,1 mld zł.
Zapowiedzi przyspieszenia prac nad włączeniem Polski do Porozumienia AGN słyszeliśmy z ust przedstawicieli Ministerstwa Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej jeszcze na ubiegłorocznym Kongresie Morskim. Po bardzo szybko przeprowadzonym procesie legislacyjnym, w styczniu br. prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę o ratyfikacji Porozumienia, a 15 lutego br. ustawa weszła w życie. Zakończony proces legislacyjny umożliwił dokonanie aktu ratyfikacji i w konsekwencji przystąpienie Rzeczypospolitej Polskiej do Porozumienia AGN.
Przygotowania do wejścia Polski do Porozumienia AGN toczyły się dwutorowo: z jednej strony trwał wyżej wymieniony proces formalnoprawny, z drugiej zaś strony minister gospodarki morskiej i żeglugi śródlądowej Marek Gróbarczyk wziął udział w szeregu spotkań, podczas których dyskutowany był przyszły udział Polski w rozwoju transeuropejskich sieci korytarzy transportowych.
Jedno z takich spotkań odbyło się 7 lutego br. w Brukseli. Minister Marek Gróbarczyk spotkał się tego dnia z Violetą Bulc, unijną komisarz ds. trasportu. Szef MGMiŻŚ poinformował Violetę Bulc, że wspieranie rozbudowy szlaków śródlądowych jest jednym z priorytetów dla polskiego rządu w tym roku – po przystąpieniu do Porozumienia AGN.
- Polska dokona aktualizacji swojej strategii rozwoju transportu z położeniem nacisku – w znacznie większym stopniu niż dotychczas – właśnie na żeglugę śródlądową. W tym aspekcie kraj nasz będzie się starał włączyć Odrzańską Drogę Wodną (E-30), drogę wodną E-40 oraz drogę wodną E-70 do europejskich korytarzy transportowych – mówił na tym spotkaniu Marek Gróbarczyk.
O budowaniu wspólnych szlaków śródlądowych dyskutowano również 31 stycznia br. w Warszawie na konferencji zorganizowanej przez Ministerstwo Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej w ramach prezydencji Polski w Grupie Wyszehradzkiej. Zaproszenie szefa MGMiŻŚ Marka Gróbarczyka przyjęli na to spotkanie: Dan Ťok – minister transportu Republiki Czeskiej, Arpád Érsek – minister transportu i budownictwa Republiki Słowacji, László Mosóczi – wiceminister rozwoju narodowego Węgier. W konferencji uczestniczyli przedstawiciele Komisji Europejskiej, administracji rządowej oraz niezależni międzynarodowi eksperci zajmujący się tematyką żeglugową, także Hans van der Werf, były przewodniczący Komisji Reńskiej.
Przedstawiciele Słowacji i Węgier w swoich wystąpieniach przypomnieli, że Unia Europejska w chwili obecnej mocno wspiera rozwój żeglugi śródlądowej jako ekologicznego środka transportu, będącego realną alternatywą dla transportu drogowego. Przyznali również, że choć ich główna arteria śródlądowa – rzeka Dunaj – jest ważnym szlakiem transportowym, to wymaga jednak dalszych prac, tak by utrzymać tu pełną żeglowność przez 300 dni w roku.
Z kolei gość z Republiki Czeskiej przyznał, że jego kraj jest mocno zainteresowany uzyskaniem połączenia komunikacyjnego Odra-Łaba-Dunaj. Czesi zlecili więc już przygotowanie studium wykonalności takiego projektu, a dokument powinien być gotowy w połowie tego roku. Praga patrzy również na północ, chcąc uzyskać poprzez kanał Ostrawa-Koźle-Odra dostęp do portów Morza Bałtyckiego.
Gospodarz spotkania Marek Gróbarczyk przybliżył stan realizacji strategii rozwoju wodnych dróg śródlądowych w Polsce, mówiąc, iż została ona rozpisana na lata 2016-2020 z perspektywą do roku 2030.
Konferencja zakończyła się podpisaniem porozumienia o współpracy w ramach państw Grupy Wyszehradzkiej, dotyczącego wspólnych działań na rzecz rozbudowy transportu śródlądowego.
